ทำข้อสอบวัดระดับความรู้ เรื่อง ปรากฏการณ์อุปราคา เพื่อรับเกียรติบัตรออนไลน์ ผ่าน Google Form
สวัสดีครับ วันนี้ผมขอนำกิจกรรมการทำข้อสอบวัดระดับความรู้ เรื่อง ปรากฏการณ์อุปราคา เพื่อรับเกียรติบัตรออนไลน์ ผ่าน Google Form โดยเมื่อท่านได้ทำแบบทดสอบผ่านเกณฑ์ที่ทางผู้จัดกิจกรรมได้กำหนดไว้ ท่านจะได้รับเกียรติบัตรเป็นไฟล์ PDF ดังภาพตัวอย่างที่ได้ทางผมได้นำมาแสดงให้ดูไว้ผ่านทาง Email ที่ท่านได้ลงทะเบียนไว้ตอนทำแบบทดสอบครับ สามารถทำแบบทดสอบได้ที่ปุ่มทำแบบทดสอบด้านล่างเลยครับ
ปรากฏการณ์อุปราคา เรื่องน่าทึ่งบนท้องฟ้า
ถ้าน้อง ๆ เคยแหงนมองท้องฟ้าแล้วเห็นดวงอาทิตย์หายไปกลางวัน หรือดวงจันทร์กลายเป็นสีแดงในคืนเดือนเพ็ญ นั่นแหละคือ “อุปราคา” ปรากฏการณ์ธรรมชาติสุดน่าทึ่งที่เกิดขึ้นจากการที่โลก ดวงจันทร์ และดวงอาทิตย์ เรียงตัวกันในแนวเกือบตรง แต่เบื้องหลังความสวยงามนี้มีหลักการทางดาราศาสตร์ที่น่าสนใจมากกว่าที่คิด
เริ่มจากการทำความเข้าใจก่อนว่า ดวงจันทร์ไม่ได้โคจรอยู่ในระนาบเดียวกับที่โลกหมุนรอบดวงอาทิตย์นะครับ เพราะระนาบวงโคจรของดวงจันทร์ เอียงกับระนาบสุริยวิถีประมาณ 5° ทำให้เวลาเรามองจากโลก ดวงจันทร์ส่วนใหญ่จะอยู่เหนือหรือใต้เส้นตรงที่เชื่อมโลกกับดวงอาทิตย์เล็กน้อย ถ้าเส้นวงโคจรนี้ไม่เอียงเลย ทุกเดือนเราจะเห็นทั้ง สุริยุปราคาและจันทรุปราคาเดือนละ 2 ครั้ง อย่างแน่นอน แต่ความจริงไม่ใช่แบบนั้น เพราะความเอียงนี่แหละที่ทำให้อุปราคาเป็นของหายาก
ทีนี้มารู้จักคำสำคัญในเรื่องนี้กันก่อน “เส้นโนดของดวงจันทร์” คือเส้นที่วงโคจรของดวงจันทร์ ตัดกับระนาบสุริยวิถีของโลก เส้นนี้มีอยู่สองจุด จุดที่ดวงจันทร์ขึ้นเหนือเรียกว่าโนดขึ้น และจุดที่ลงใต้เรียกว่าโนดลง เวลาจะเกิดอุปราคาได้ ดวงจันทร์ต้องอยู่ใกล้ ๆ เส้นโนดนี้พอดี ซึ่งหมายความว่าเส้นที่เชื่อมโลกกับดวงอาทิตย์จะต้อง ทับกับเส้นโนดของดวงจันทร์ นั่นเอง ถึงจะมีโอกาสเห็นอุปราคา
นักดาราศาสตร์ยังมีคำว่า “ขอบเขตอุปราคา” ใช้อธิบายระยะเชิงมุมของดวงอาทิตย์จากเส้นโนดที่ยังสามารถเกิดอุปราคาได้อยู่ ถ้าออกห่างมากเกินไปก็ไม่เกิด ค่าขอบเขตของ จันทรุปราคา จะอยู่ระหว่าง สูงสุดประมาณ 12°.3 และต่ำสุดประมาณ 9°.5 ซึ่งบอกให้เรารู้ว่า ถ้าดวงจันทร์อยู่ห่างจากโนดเกินกว่านี้ก็หมดสิทธิ์เห็นเงาโลกพาดผ่าน
ในสภาพที่เหมาะที่สุด ดวงจันทร์ในคืนเดือนเพ็ญที่จะเกิดจันทรุปราคาควรอยู่ใกล้เส้นโนดมาก ๆ โดยทั่วไปนักดาราศาสตร์จะคำนวณว่ามุมระหว่างตำแหน่งดวงอาทิตย์กับดวงจันทร์รวมกันต้องไม่เกิน 12° ถึงจะได้เห็นอุปราคาแบบเต็มดวงสวย ๆ บนฟ้า
แล้วรู้ไหมครับว่าในหนึ่งปีเราสามารถมีอุปราคาได้มากที่สุดถึง 7 ครั้ง โดยปกติจะเป็น สุริยุปราคา 4 ครั้ง และจันทรุปราคา 3 ครั้ง ถึงจะฟังดูเหมือนเยอะ แต่จริง ๆ แล้วแต่ละเหตุการณ์จะเกิดห่างกันหลายเดือน และไม่ใช่ว่าทุกพื้นที่บนโลกจะได้เห็นครบทั้งหมด
พูดถึงอุปราคาแล้ว ต้องพูดถึงคำว่า “ซาโรส” (Saros) ด้วย มันคือชื่อของ อนุกรมอุปราคา หมายถึงช่วงเวลาที่หลังจากเกิดอุปราคาครั้งหนึ่งแล้ว ผ่านไประยะเวลาหนึ่ง เราจะได้เห็นอุปราคาที่เกิดในตำแหน่งคล้ายกันอีกครั้ง นักดาราศาสตร์คำนวณไว้ว่าหนึ่งรอบของซาโรสมีระยะเวลาเท่ากับ 223 เดือนจันทรคติ ซึ่งประมาณ 18 ปี 11 วัน หลังครบหนึ่งซาโรส เราก็จะได้เห็นอุปราคาที่เหมือนครั้งก่อนราวกับประวัติศาสตร์ซ้ำรอยเลยทีเดียว
ในหนึ่งอนุกรมซาโรส จะมีอุปราคาอยู่หลายครั้ง โดยเฉลี่ยจะมี จันทรุปราคา 41 ครั้ง และสุริยุปราคา 29 ครั้ง แต่ละอนุกรมจะค่อย ๆ เริ่มจากบางส่วน เพิ่มความสมบูรณ์ขึ้นเรื่อย ๆ แล้วค่อย ๆ หายไปในช่วงเวลาหลายร้อยปี
ส่วนตอนเกิดจันทรุปราคาเต็มดวง ทำไมน้อง ๆ ถึงเห็นดวงจันทร์เป็นสีแดง? ไม่ใช่เพราะดวงจันทร์เปลี่ยนสี แต่เป็นเพราะ แสงสีแดงจากดวงอาทิตย์โค้งผ่านบรรยากาศโลกเข้าไปตกบนดวงจันทร์ คล้ายกับแสงอาทิตย์ตอนพระอาทิตย์ตกนั่นแหละ ทำให้ดวงจันทร์ในคืนจันทรุปราคาเต็มดวงกลายเป็น “พระจันทร์สีเลือด” ที่สวยงามและชวนขนลุกในเวลาเดียวกัน
พูดถึงเงาโลกกันบ้าง โลกเรามีกรวยเงามืด (Umbra) ที่ทอดยาวออกไปในอวกาศได้ไกลประมาณ 274,000 กิโลเมตร ซึ่งยาวไม่ถึงระยะดวงจันทร์ที่อยู่ห่างประมาณ 384,000 กิโลเมตร นั่นจึงเป็นเหตุผลว่าทำไมจันทรุปราคาถึงเกิดได้แค่บางครั้ง ไม่ใช่ทุกเดือน
นอกจากแสงและเงาแล้ว อุปราคายังส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตบนโลกด้วยนะ ก่อนเกิดสุริยุปราคาเต็มดวง หลายคนสังเกตเห็นว่าสัตว์ต่าง ๆ จะมีพฤติกรรมแปลกไป เช่น นกบินไม่เป็นปกติ และไก่รีบเข้ารัง เพราะพวกมันคิดว่าค่ำแล้ว! ส่วนตอนที่ความมืดเข้าปกคลุม ความสว่างบนฟ้าจะไม่มืดสนิทเหมือนกลางคืน แต่จะ สว่างราวครึ่งหนึ่งของดวงจันทร์วันเพ็ญ ให้บรรยากาศเงียบสงบและลึกลับสุด ๆ
อุปราคาจึงไม่ใช่แค่ปรากฏการณ์ธรรมดา แต่เป็นเหมือนนาฬิกาแห่งจักรวาลที่เตือนให้เรารู้ว่าท้องฟ้ามีระเบียบของมันเอง ทุกครั้งที่มันเกิดขึ้น น้อง ๆ กำลังได้ชม “การเรียงตัว” ของวัตถุท้องฟ้าที่แม่นยำระดับวินาทีเลยทีเดียว
สำคัญ! โปรดอ่านก่อนเริ่มทำแบบทดสอบ
วันนี้ก็จบไปแล้วอีกหนึ่งบทความดี ๆ จากพี่แอดมิน โดยเว็บไซต์ของพี่แอดมินยังมีเกียรติบัตรออนไลน์ฟรี ๆ จาก มหาวิทยาลัย หรือหน่วยงานที่น่าเชื่อถืออีกมากมาย หลายวิชา เช่น ข้อสอบสอบวัดระดับภาษาอังกฤษ แบบ CEFR คณิตศาสตร์ ภาษาจีน ให้ได้ทดสอบระดับความรู้ตัวเองกัน พร้อมทั้ง ข้อสอบวัดระดับความรู้ เพื่อช่วยให้น้อง ๆ ทดลองประเมินทักษะในแต่ละวิชาที่ตัวเองชอบได้ ข้อสอบมีตั้งแต่ระดับ ม.ปลาย ไปจนถึงมหาลัยเลยนะ และยังมีการอบรมออนไลน์ ผ่าน E-learning คอร์สเรียนออนไลน์ฟรี ได้ใบประกาศ ความรู้คอมพิวเตอร์ และ AI เท็มเพลตหน้าปก Portfolio สวย ๆ ไว้ให้น้อง ม.ปลายดาวน์โหลดไปใช้งานในการยื่นพอร์ตฯ TCAS การเรียนสมัครเรียนต่อระดับมหาวิทยาลัย และยังมีสาระน่ารู้ต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์อีกด้วยนะ สามารถเลือกดูได้ที่แถบเมนูด้านบน หรือด้านข้างซ้ายบนในโทรศัพท์มือของน้อง ๆ โดยเกียรติบัตรออนไลน์จะมีมาจากหลายหน่วยงานทั้ง กศน มหาวิทยาลัยชั้นนำ และหน่วยงานรัฐต่าง ๆ ทางพี่แอดมินจะอัพเดตเกียรติบัตรใหม่ เข้ามาในทุก ๆ วันเพื่อให้ทันเหตุการณ์ตลอดเวลา สุดท้ายพี่แอดมินขอขอบคุณน้อง ๆ ที่ให้ความสนใจในเว็บไซต์และบทความของพี่แอดมินครับ หากมีข้อแนะนำใด ๆ อย่าลังเลที่จะแจ้งพี่แอดมินนะ หากต้องการดูเกียรติบัตรใบอื่น ๆ หรือมีคำถามใด ๆ สามารถดูเพิ่มเติมได้ที่: ศูนย์รวมเกียรติบัตรออนไลน์ และแบบทดสอบออนไลน์ฟรี